Necrologie

This essay examines the transformation of a local rule of thumb into a widely acknowledged meteorological law, generally known as Buys Ballot’s law. This law relates wind direction to atmospheric pressure. From 1857 to 1867, Christophorus Buys Ballot (1817–1890) actively lobbied in the international arena for his wind rule, which he regarded as a promising basis for a system of storm warnings. At the same time he was reluctant to generalize his rule beyond the Dutch boundaries or to make strong claims about its predictive nature. Initially he failed to interest foreign meteorologists in his work, partly because of a widespread scepticism with regard to meteorological predictions, and partly because some of his foreign colleagues favored competing theories. One of his main rivals in this respect was Robert Fitzroy, director of the British Meteorological Office, who had set up his own warning system. This practice provoked the wrath of the Royal Society, as its members regarded Fitzroy’s theories and the resulting predictions as unscientific. After his death the Society took the British Meteorological Office under its control and abolished the practice of storm warnings. The resulting wave of protests from people who felt they had benefitted from the warnings landed the Society in an awkward predicament. The warnings could only be reintroduced without losing face if they had a ‘‘scientific’’ basis, and therefore finding a sound basis for storm predictions became a matter of urgency. At last Buys Ballot found a willing ear for his campaign. A rapid verification of his wind rule in Britain sufficed for the introduction of the unprecedented expression ‘‘Buys Ballot’s law’’ in the Royal Society reports. From these authoritative reports the designation rapidly spread all over the world, thus becoming a current expression.

Als een van de eerste onderzoekers in Nederland richtte Maartje Draak (1907-1995) zich op de relatie tussen de mondelinge overlevering van volksverhalen (zoals sprookjes) en de opkomst van schriftelijk vastgelegde middeleeuwse literatuursoorten (zoals Arturromans). Haar omvangrijk wetenschappelijk oeuvre heeft betrekking op de Middelnederlandse letterkunde en de Keltologie, met name de Ierse literatuur van de vroege Middeleeuwen. Ze was lector en later hoogleraar in Amsterdam en Utrecht en werd in 1955 als eerste vrouw gekozen tot lid van de Afdeling Letterkunde van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. In deze biografie wordt het werk van Maartje Draak belicht tegen de achtergrond van de toenmalige universitaire studies in taal- en letterkunde. Hiernaast wordt aandacht besteed aan haar activiteiten als verzamelaar van Aziatische kunst, haar literaire voorkeuren, haar liefde voor boeken en vogels en haar columns in Raad en daad. Een portret van een kleurrijke, niet-alledaagse persoonlijkheid. Het boek bevat een bibliografie van de publicaties van Maartje Draak, samengesteld door Marc Schneiders en Kees Veelenturf.