Schroeder van der Kolk is regarded as the founder of Dutch psychiatry and neurology. This paper describes his vitalistic views on the relation between body and soul, as formulated by him in a series of lectures. These lectures were intended to counteract the materialistic tendencies of some of Schroeder van der Kolk's French and German contemporaries. It is argued that Schroeder van der Kolk can be regarded as the transition in Holland from the “Naturphilosophie” approach to the modern experimental approach in physiology.

Ondanks het erkende succes groeide aan het eind van de vorige eeuw de ontevredenheid met de anatomisch-fysiologische benadering in de psychiatrie, onder andere in christelijke kring. Het artikel volgt de gereformeerde hoogleraar Bouman (1869-1936) op zijn zoektocht naar de `ziel' in de psychiatrie. Omdat ziel en lichaam fundamenteel van elkaar verschillen, moest volgens Bouman de wetenschap die het psychische onderzoekt ook van andere aard zijn dan de natuurwetenschappelijke psychiatrie. De psychoanalyse was volgens hem geen echte psychologie: zij bleef mechanistisch en zocht naar causale verklaringen. Hij voelde zich theoretisch meer aangetrokken tot de fenomenologie van Jaspers die hij verbond met het personalisme van Stern en de totaliteitsconceptie van Goldstein. Ondertussen werd de `psychologische' psychiatrie in Nederland bestreden door C. Winkler. In 1925 probeerde de faculteit diens leerstoel in de psychiatrie en neurologie te behouden voor de anatomisch-fysiologische richting. De minister echter (een geloofsgenoot van Bouman) wenste de `psychologische' richting te bevorderen en benoemde Bouman als opvolger van Winkler. Het artikel concludeert dat in Nederland onder anderen dankzij Bouman een nieuwe, psychologische benadering ingang vond, die de oudere, natuurwetenschappelijke psychiatrie echter niet verving maar aanvulde. De fenomenologie lijkt hierbij een grotere rol gespeeld te hebben dan de psychoanalyse.